تسمه دینام خودرو: راهنمای جامع برای خرید و تعویض

تسمه دینام یا پروانه، که اغلب تسمه محرک نامیده می‌‌شود، جزء ضروری موتور در اکثر وسایل نقلیه است. خرابی تسمه دینام می‌تواند منجر به کاهش عملکرد یا قطع کامل فعالیت موتور شود. با الویدک همراه باشید تا در این مقاله به بررسی تسمه دینام بپردازیم…

 تسمه دینام چیست؟

تسمه دینام با روشن شدن موتور شروع به کار می‌کند و دینام را به چرخش در می‌آورد. این تسمه با استفاده از قدرت دورانی موتور، قطعات مختلف را به حرکت وادار می‌کند. تسمه دینام در واقع وظیفه‌ی انتقال قدرت موتور به قطعات دیگر مانند دینام، پمپ فرمان هیدرولیک، واتر پمپ و سیستم تهویه‌ی مطبوع را برعهده دارد.

تسمه دینام یکی از قطعات ضروری خودرو است که نیاز به نگه‌داری منظم دارد. این قطعه، یک تسمه لاستیکی انعطاف‌پذیر است که اجزای خاصی از موتور را در کنار هم قرار می‌دهد. تسمه دینام، پولی میل‌لنگ و دینام را به فن خنک‌کننده‌‌ی موتور متصل می‌کند.

تسمه‌‌ها در سایر اجزای برقی خودرو از جمله کمپرسور کولر گازی، پمپ آب و پمپ فرمان هیدرولیک نیز ضروری هستند. اگر خودروی دست دوم ژاپنی خریداری کرده‌اید، ممکن است متوجه شوید که تسمه‌های متعددی دارد که در قسمت‌های مختلف موتور کار می‌کنند. از سوی دیگر، اگر مدل جدیدتری را از حراج خودروهای ژاپن خریداری کرده باشید، اجزای موتور آن از یک تسمه استفاده می‌‌کنند که به آن تسمه سرپانتین می‌گویند.

انواع تسمه خودرو

معمولاً در خودروهای امروزی فقط از تسمه تایم و تسمه دینام (آلترناتور) استفاده می‌شود. تسمه‌ها در حالت کلی براساس شکل ظاهری خود به صورت ذیل تقسیم‌بندی می‌شوند:

• تسمه‌های تخت
• تسمه‎‌های گرد
• تسمه‌های V شکل
• تسمه‌های چند شیار
• تسمه‌های دندانه‌دار یا تایمینگ

تسمه دینام از نوع V شکل بوده و دلیل نام‌گذاری به V شکل نیز به خاطر شکل ظاهری آن است که به حرف V انگلیسی شباهت دارد؛ به همین علت، تسمه دینام را V-belt نیز می‌نامند.

علائم خرابی تسمه دینام چیست؟

تسمه دینام که با نام‌های تسمه کولر و تسمه فرمان هیدرولیک هم شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از یک تسمه، هرزگرد و تسمه سفت‌کن است که سیستم‌های تهویه‌مطبوع، آلترناتور (دینام) و سیستم هیدرولیک فرمان برای کار کردن به آن نیاز دارند و نیروی مورد نیاز خود را از این تسمه تأمین می‌کنند. در برخی خودروها حتی واتر پمپ متعلق به سیستم خنک‌کننده‌ی موتور نیز توان خود را از تسمه دینام می‌گیرد. بنابراین تسمه دینام عضوی حیاتی و مهم در خودرو محسوب می‌شود.

زمانی‌ که موتور روشن می‌شود، تسمه دینام توسط میل‌لنگ به چرخش درآمده و این چرخش را به قسمت‌های مورد نیاز نیز انتقال می‌دهد. بدون وجود تسمه دینام یا در صورت آسیب دیدن آن، ممکن است موتور خودرو حتی نتواند کار کند. اگر تسمه دینام دچار مشکل و خرابی شود، حتما در کیفیت رانندگی شما تأثیر خواهد گذاشت؛ اگر تسمه دچار پارگی شود، راننده را مجبور به توقف خواهد کرد.

۱. ایجاد صداهای غیرعادی در جلوی خودرو

اگر صدای جیر جیر از جلوی خودرو شنیده شود، به احتمال زیاد وقت تعویض تسمه دینام است. این صدا بر اثر ساییده شدن تسمه روی پولی ایجاد می‌شود. تنها راه بر طرف کردن این صدا، نشان دادن خودرو به مکانیک خواهد بود تا خودرو را عیب‌یابی کرده و تسمه را در صورت نیاز تعویض کند.

۲. از کار افتادن هیدرولیک فرمان و کولر خودرو

با توجه به اینکه تسمه دینام توان مورد نیاز کمپرسور کولر و پمپ هیدرولیک فرمان را تأمین می‌کند، پاره شدن آن باعث از کار افتادن این سیستم‌ها خواهد شد. پارگی تسمه دینام را از سفت شدن فرمان و کار نکردن کولر می‌توان متوجه شد.

همان‌طور که قبلا هم ذکر کردیم، تسمه دینام باعث چرخش کمپرسور سیستم تهویه‌ مطبوع می‌شود و انرژی لازم را برای به گردش درآوردن آن تأمین می‌‌کند و به همین علت، خرابی تسمه دینام باعث مختل شدن و اشکال در کارایی و عملکرد این سیستم خواهد شد.

باید توجه داشت که در صورت از کار افتادن سیستم هیدرولیک فرمان، فرمان خودرو بسیار سفت شده و کنترل خودرو خیلی سخت می‌شود و این از نظر ایمنی بسیار خطرناک خواهد بود. به همین خاطر ارزش دارد که همیشه سرویس تسمه دینام را به‌موقع انجام داد.

۳. افزایش دمای موتور

اگر در خودرویی واتر پمپ نیز توسط تسمه دینام چرخانده شود، با پاره شدن تسمه، واتر پمپ از کار خواهد افتاد؛ بدین ترتیب دمای موتور افزایش می‌یابد. اگر راننده افزایش غیر عادی دمای موتور را مشاهده کند، باید فورا تسمه دینام را بررسی کند و سپس خودرو را به مکانیک نشان دهد. استفاده از خودرو درحالی‌که موتور بیش از حد گرم شده باشد، می‌تواند آسیب بسیار جدی به‌بار آورد و تعمیرات آن نیز بسیار پر هزینه خواهد بود.

۴. مشاهده‌ی ترک و پارگی روی تسمه

بهترین راه‌ برای بررسی تسمه، نگاه کردن به سطح آن است. تسمه باید از نظر وجود ترک، پارگی یا ریش ریش شدن با چشم بررسی شود. اگر هر چیز غیر عادی روی سطح تسمه مشاهده شد، باید تسمه را تعویض کرد. اگر هر یک از علائم بالا را در خودروی خود دیدید، بهتر است فورا به مکانیک مراجعه کنید تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود.

۵. شارژ نشدن باتری

تسمه دینام باعث چرخاندن دینام و شارژ شدن باتری می‌شود. پس اگر تسمه آسیب ببیند، دیگر باتری شارژ نخواهد شد. هرگونه اختلال در عملکرد تسمه دینام باعث شارژ نشدن باتری خواهد شد و مشخص است که این امر منجر به تخلیه باتری می‌شود و در این صورت معمولاً چراغ پشت آمپر ورودی روشن خواهد شد.

بی‌توجهی به مواردی که ذکر کردیم و همچنین به تأخیر انداختن زمان تعویض تسمه دینام، باعث وارد شدن خسارات سنگینی به خودرو خواهد شد. در صورت مشاهده هر یک از موارد فوق، تسمه دینام را بازدید کرده و در صورت وجود خرابی، آن را تعویض کنید. با وجود آن‌که هزینه‌ی تعویض آن چندان زیاد نبوده و جزو قطعات ارزان‌قیمت خودرو است، عدم تعویض به موقع آن می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد.

زمان تعویض تسمه دینام

کارشناسان خودرو و مهندسان شرکت‌های خودروساز، زمان مشخصی را برای تعویض تسمه دینام یا همان تسمه دینام تعیین نکرده‌اند و حتی نمی‌توان گفت بعد از چند کیلومتر این قطعه باید تعویض شود. ولی با توجه به علائم و نشانه‌های خرابی تسمه دینام و بازدیدها و بررسی‌هایی که انجام می‌دهید و از روی تجاربی که کم کم به دست می‌آورید، می‌توان به این امر مبادرت کرد.

به‌عنوان یک قاعده‌ی کلی، تسمه دینام معمولا بیش از ۵ سال یا ۸۰ هزار کیلومتر دوام نمی‌آورد و باید آن را تعویض کرد. در برخی خودروها تسمه دینام تا ۱۲۰ هزار کیلومتر هم بدون مشکل کار می‌کند؛ اما برای دانستن زمان دقیق تعویض باید به دفترچه راهنمای هر خودرو رجوع کرد. تسمه دینام به دلیل اینکه تحت فشار و حرارت زیادی قرار دارد، با گذشت زمان کارایی خود را از دست می‌دهد و مستعد پاره شدن می‌‌شود.

بعضی از این علائم که با دیدن آن می‌توانید اقدام به تعویض تسمه دینام کنید، عبارت‌اند از:

• پیدا کردن خاصیت کشسانی در تسمه
• وجود پارگی، ساییدگی، خوردگی و خشک‌شدگی در طول تسمه
• نداشتن کنترل فرمان خودرو
• چرب شدن تسمه
• عدم کارکرد مناسب و صحیح کولر و تهویه هوا
• شنیده شدن صدای نامناسب از قسمت موتور

باید این نکته را ذکر کنیم که اگرچه هزینه‌ی تعویض تسمه دینام زیاد نخواهد بود (تسمه دینام از قطعات ارزان‌قیمت خودرو به شمار می‌رود)، عدم تعویض به موقع و در زمان مناسب، می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری هم برای خودرو و هم برای سرنشینان در پی داشته باشد. شما می‌توانید با بازدیدهای چشمی که به صورت دوره‌ای انجام می‌دهید، به خرابی این قطعه پی ببرید. جالب اینجا است که بدانید برای تعویض تسمه دینام نیاز به وجود مکانیک نداشته و شما با داشتن اندک اطلاعاتی می‌توانید به‌راحتی آن را با صرف کمترین هزینه تعویض کرده و از خطرات ناشی از خرابی این قطعه در امان بمانید.

مراقبت از تسمه دینام

تسمه‌های V شکل مدرن برای عملکرد خوب تا ۱۰۰،۰۰۰ کیلومتر طراحی شده‌اند. بسته به شرایط آب و هوایی که در آن زندگی می‌کنید، برخی از تسمه‌ها ممکن است عمر بیشتری داشته باشند. اگر خودروی خود را در آب و هوای خشک و گرم رانندگی می‌کنید، به یاد داشته باشید که خودرو را در منطقه‌ی سایه پارک کنید. وسیله نقلیه خود را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید و آن را در گاراژ یا زیر درخت پارک کنید. هر زمان که مراحل تعمیر و نگه‌داری را انجام می‌‌دهید، مطمئن شوید که از ریختن مایع خنک‌کننده یا روغن روی تسمه‌ها خودداری کرده تا از آسیب تسمه و لغزش آن جلوگیری کنید.

همچنین به یاد داشته باشید که ذرات ریز را از پولی‌ها جدا کنید. همان‌طور که اشاره کردیم، طول عمر تسمه‌های دینام به آب و هوای منطقه بستگی دارد. همچنین توصیه می‌شود از گرم شدن بیش از حد موتور خود جلوگیری کنید تا تسمه‌ها را در حالت مناسب نگه دارید. بهترین گزینه این است که تسمه‌ دینام را حداقل یک‌بار در ماه بررسی کنید و مراقب علائمی باشید که نشان‌دهنده‌ی ساییدگی یا آسیب است. به خاطر داشته باشید که تسمه‌ها برای روشن نگه داشتن موتور ضروری هستند. بنابراین، ضروری است که آن‌ها را در شرایط خوبی نگه دارید. در صورت وجود آسیب، با تکنسین متخصص مشورت کنید و از آن‌ها بپرسید که آیا تعویض تسمه لازم است یا خیر.

تسمه سرپانتین چیست و چه زمانی باید آن را تعویض کرد؟

فلسفه بسیاری از مردم درباره‌ی تعمیر خودرو این است که «اگر خراب نیست، آن را تعمیر نکنید!». درحالی‌که ممکن است خرج کردن پول برای جایگزینی قطعه‌ای در خودرو که به خوبی کار می‌کند، غیرقابل درک به نظر برسد، اغلب در درازمدت مقرون‌به‌صرفه‌تر است! تسمه‌ی سرپانتین یکی از قطعات حیاتی وسیله نقلیه شما است. اگر این تسمه خراب شود، ممکن است در کنار جاده مدت‌ها منتظر کامیون یدک‌کش شوید. به همین دلیل است که توصیه می‌کنیم تسمه سرپانتین را قبل از پارگی تعویض کنید تا از تعمیرات بیشتر جلوگیری کرده و در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید.

آیا تسمه دینام من سالم است؟

اگر زمان زیادی را صرف تعمیر خودرو و کار کردن در زیر کاپوت نمی‌کنید، ممکن است هیچ ندانید تسمه دینام سالم چگونه به نظر می‌رسد. چه وسیله نقلیه شما از تسمه‌ی V شکل قدیمی در سیستم دو تسمه‌ای استفاده کند یا از تسمه‌ی مدرن و چند منظوره، خواهید آموخت که اکثر تسمه‌ها به رنگ مشکی هستند. این تسمه‌ها می‌توانند دارای جداره‌های شیاردار یا سطح صاف باشند.

می‌دانید که اگر لاستیک شیاردار و لاستیک صاف بدون ترک باشد، تسمه‌ شما در وضعیت خوبی قرار دارد. ترک‌ها نشان‌دهنده‌ی پیری و پوسیدگی هستند. در نهایت، تسمه‌های ترک‌خورده پاره شده و شما را در وسط رانندگی گیر می‌اندازند.

جدای از آن، در اطراف لبه‌های تسمه هیچ ساییدگی وجود ندارد. چنین شرایطی نشانه‌ای از حرکت نادرست تسمه در سراسر قرقره‌ها است. تسمه‌ی فرسوده می‌تواند در هر زمان پاره شود. در نهایت، باید بررسی کنید که آیا شیارهایی از بین رفته است یا خیر و مطمئن شوید که از نظر فاصله و اندازه یکنواخت هستند. اگر هر یک از این مشکلات را پیدا کردید، وقت آن است که وسیله نقلیه خود را برای تعویض تسمه به تعمیرگاه ببرید.

نحوه خرید تسمه دینام:

شما می‌توانید تسمه دینام را از فروشگاه‌های لوازم یدکی خودرو یا به صورت آنلاین از فروشگاه‌های اینترنتی الویدک خریداری کنید.

الویدک، به عنوان یک فروشگاه اینترنتی معتبر، طیف گسترده‌ای از تسمه دینام را برای انواع خودروها ارائه می‌دهد. شما می‌توانید با مراجعه به وب سایت الویدک، تسمه دینام مناسب خودرو خود را با بهترین قیمت و کیفیت خریداری کنید.

در هنگام خرید تسمه دینام به موارد زیر توجه کنید:

• طول تسمه:  طول تسمه دینام با توجه به مدل خودرو متفاوت هستند.
• برند و کیفیت: تسمه دینام با برندهای مختلف در بازار موجود هستند. انتخاب یک برند معتبر و با کیفیت بالا به افزایش عمر تسمه دینام و کاهش هزینه های خودرو کمک می‌کند.
• قیمت: قیمت تسمه دینام با توجه به برند، کیفیت و مدل خودرو متفاوت است.

برای خرید تسمه دینام می‌توانید از نمایندگی رسمی تسمه دینام دانگیل کره (Dongil) در ایران مستقیما از طریق فروشگاه اینترنتی الویدک به قیمت مناسب بدلیل حذف واسطه های فروش، خریداری نمایید.

نتیجه گیری:

تسمه دینام یکی از قطعات ضروری خودرو است که نیاز به نگه‌داری منظم دارد. این قطعه، یک تسمه لاستیکی انعطاف‌پذیر است که اجزای خاصی از موتور را در کنار هم قرار می‌دهد. تسمه دینام، پولی میل‌لنگ و دینام را به فن خنک‌کننده‌‌ی موتور متصل می‌کند.

بهترین زمان تعویض تسمه دینام

به‌عنوان یک قاعده‌ی کلی، تسمه دینام معمولا بیش از ۵ سال یا ۸۰ هزار کیلومتر دوام نمی‌آورد و باید آن را تعویض کرد. همچنین با مشاهده این علائم بهتر است اقدام به تعویض تسمه دینام کنید : پیدا کردن خاصیت کشسانی در تسمه، وجود پارگی، ساییدگی، خوردگی و خشک‌شدگی در طول تسمه ، نداشتن کنترل فرمان خودرو و … .

همچنین بخوانید:

• تسمه تایم خودرو: راهنمای جامع برای خرید و تعویض